Fay's Wray eyes. (Η Ιστορία του Τρόμου)

Η Ιστορία του Τρόμου:

Μια μέρα έδειχνα κάτι σκίτσα μου από horror movies σ'έναν φίλο και αμέσως με ρώτησε γιατί κάνω όλο τρομαγμένες τύπισσες. Αυτό ούτε που μου είχε περάσει απ'το μυαλό. Δεν το είχα σκεφτεί. Μάλλον είμαι κι εγώ μία, του απάντησα.

Ο Αύγουστος τελείωσε και μου'ρχεται στο μυαλό ότι τέτοια εποχή πέθανε η Fay Wray πριν από 7 χρόνια σε ηλικία 97 ετών. "Μολύνθηκε από πολλή ζωή", όπως έλεγαν και στο Green Mile. Η πρώτη ηθοποιός που πήρε τον χαρακτηρισμό "scream queen" καθώς πρωταγωνίστησε σε μια σειρά από ταινίες τρόμου με αποκορύφωμα το King Kong το 1933. Δεμένη σε δύο πασάλους να περιμένει τον γιγαντιαίο γορίλλα να την κατασπαράξει. 

 Λένε ότι έδωσε πραγματικό σόου εκεί πάνω στον βράχο. Μάτια ορθάνοιχτα, βλεφαρίδες προτεταμένες και ένα ουρλιαχτό που βάζει κάτω όλες τις υπόλοιπες WAMPA baby stars.

Μάτια τεντωμένα σαν του Kong, φόβος και κυνηγιετικά ένστικτα έχουν την ίδια έκφραση προσώπου.

 Θυμόμαστε καλύτερα τον πόνο και τον φόβο του θανάτου από την χαρά. Ο κίνδυνος και η ανασφάλεια συνδέονται και δημιουργούν άγνωστους και εφιαλτικούς κόσμους. Όπως λέει και ο Lovecraft στο σύγραμμά του Supernatural Horror in Literature: "Το αρχαιότερο και δυνατότερο συναίσθημα του ανθρώπινου είδους είναι ο φόβος για το άγνωστο".

Ο φόβος ουσιαστικά είναι ένα συναίσθημα που έχει πολλές αναφορές, όπως ο φόβος για τον θάνατο, ο φόβος για την ζωή μετά, ο φόβος για τον Θεό, τους εφιάλτες, τις αρρώστιες, το έγκλημα και την τρομοκρατία. Αλλά αρκετά δυνατοί είναι και οι φόβοι για τον πόλεμο και τον βιασμό. Πολλές σκηνές τρόμου έχουν θεωρηθεί μεταφορά στον φόβο για την αντρική διείσδυση. Μια απ'αυτές είναι η περίπτωση της σειράς ταινιών Alien με την επίθεση του facehugger στην Kane.

Οι ιστορικοί λατρεύουν να μιλούν για λογικές αντιδράσεις και "ηθικές σκεπτικές" και για την Αιτιότητα και ποτέ δεν αρέσκονται στην παραλογή, ένα χαρακτηριστικό συχνά δωσμένο στα αισθήματα. Όμως η "αληθινή εμπειρία" επιτυγχάνεται με την αισθητική αντίδραση στα εξωτερικά ερεθίσματα σαν μια εξέλιξη συναισθημάτων με τον έξω κόσμο.
 Κατά την συγγραφέα Joanna Bourke από το βιβλίο της Fear: A Cultural History, υπάρχει μια ικανοποίηση, ένας ενθουσιασμός και μια απόλυτη ευχαρίστηση στη σφαγή και την αιματοχυσία. Σχεδόν προκύπτοει ένας αισθησιασμός μεταξύ σχέσεων εξουσίας.
 Ποιος ξεχνάει άλλωστε την φιγούρα του Dracula του μεσαιωνικού πρίγκιππα από την Τρανσυλβανία (γνωστού και ως Βλαντ o Ανασκολοπιστής), με τους βάρβαρους και αιμοδιψείς τρόπους.
 Πολλές φυλές πιστεύουν ότι οι μοχθηροί άνθρωποι που έζησαν με κακία, μετά το θάνατο μπορούν να επιστρέφουν κατά τη διάρκεια της νύχτας με φασματική μορφή και να επιτίθονται στους ζωντανούς. Οι αδικοσκοτωμένοι, οι ταλαιπωρημένοι, οι μαγεμένοι από κακές μάγισσες, αυτοί που αργούν να ξεψυχήσουν, όσοι δεν πρόλαβαν να εκπληρώσουν μια ιερή υπόσχεση που έδωσαν, αυτοί που για κάποιο λόγο μένουν άταφοι, κι αυτοί που πεθαίνουν μόνοι τους τη νύχτα με πανσέληνο, όλοι αυτοί βρυκολακιάζουν σύμφωνα με πολλές δοξασίες.
 Και κάπως έτσι γεννήθηκε ο όρος "horror" στα γραπτά κριτικών και λογοτεχνών που αναγνώρισαν στις αρχαιότερες φυλές, στους μύθους και τα τραγούδια τους μια έλξη και μια εμμονή στο μακάβριο.

Θέματα Ταινιών Τρόμου:

1) Βαμπίρ
Μια απ'τις πιο ελκυστικές ιστορίες τρόμου σε όλα τα χρονικά των horror movies είναι το έργο του Bram Stoker ενός Ιρλανδού συγγραφέα της γοτθικής λογοτεχνίας που έζησε στην βικτωριανή εποχή. Ο Dracula, ένα πρόσωπο ιστορικό που είχε περάσει στη σφαίρα των θρύλων μέσα στους αιώνες έγινε το τέλειο έδαφος για να επινοηθεί η πιο τρομακτική ιστορία του κινηματογράφου. Με την εμφάνισή του από τα studio της Universal το 1931 εγκαινιάστηκε μια τακτική να ενσαρκώνονται από την οθόνη τα πιο κλασικά πλάσματα της γοτθικής λογοτεχνίας σε συνδυασμό με την επιστημονική φαντασία. Μερικά από αυτά είναι τα εξής: Dracula, Frankenstein, The Phantom of the Opera, και Mr. Jekyll and Dr. Hyde.

 Τα horror films αντιμετωπίζουν τους πιο κρυμμένους φόβους, τους εφιάλτες, την αποστροφή και τον τρόμο του θεατή για το άγνωστο. Κλασικά θέματα των ταινιών αυτών είναι τα φαντάσματα, τα βασανιστήρια, η πρωτόγονη βία, οι λυκάνθρωποι, οι αρχαίες κατάρες, ο σατανισμός, οι δαίμονες, τα μοχθηρά κτήνη, τα βαμπίρ, οι κανίβαλοι, τα στοιχειωμένα σπίτια, τα ζόμπι και οι serial killers.
 Ένα εξίσου δυνατό ερέθισμα στον πρώιμο κινηματογράφο ήταν η συμβολή από γερμανούς σκηνοθέτες κατά τη διάρκεια του '20 μετά το κίνημα του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού, ο οποίος άνθισε ενώ ο πλανήτης επανάκαμπτε απ'τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αν και η θεματολογία και οι ιστορίες των ταινιών του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού διαφέρουν απ'τις συνήθεις ταινίες τρόμου, υπάρχει ένας κοινός παρανομαστής.

2) Τρέλα
Ο άνθρωπος εξουσιαστής-τέρας. Είτε είναι υπερφυσικός, είτε είναι απλά ένας serial killer με γυρισμένη τη βίδα, εισβάλει στο θύμα ως μια σατανική δύναμη, προσωποποιημένη ή μη, και ζητάει εκείνη την ικανοποιήση που υποσυνείδητα όλοι ζητάμε. Μια (αρκετά διαστρεβλωμένη) αίσθηση δικαίου που μόνο εκδικούμενος μπορεί να βρει. Οι πλοκές και τα κυριότερα στοιχεία των εξπρεσιονιστικών ταινιών έχουν να κάνουν με την τρέλα, την παραλογή, την προδοσία και άλλα συμβολικά ή σουρεαλιστικά θέματα τα οποία επηρέασαν και καθόρισαν αρκετά τις χολιγουντιανές ταινίες τρόμου, και το φιλμ νουάρ.

 O Dr. Mabuse είναι μια πολύ γνωστή φιγούρα ανθρώπινης τρέλας που παρουσιάζεται σε μια σειρά από ιδιοφυείς μεταμφιέσεις και χρησιμοποιώντας τις υπνωτικές και τηλεπαθητικές του ικανότητες, κάνει ανενόχλητος τα φονικά του εγκλήματα.
 Σκηνοθέτες όπως ο Fritz Lang (Dr. Mabuse), Billy Wilder, Otto Preminger, Alfred Hitchcock, Orson Welles, Carol Reed και Michael Curtiz (ακόμα και ο Tim Burton πολύ αργότερα με τον Batman) εισήγαγαν το εξπρεσιονιστικό στιλ στα crime dramas του 40' διευρύνοντας την εξπρεσιονιστική επιρροή στο μοντέρνο σινεμά.

3) Χιτσκοκικό σασπένς
"Το σασπένς είναι μια περιέργεια που ανεγύρεται κόβοντάς σου την ανάσα και προκαλώντας μια μυστική συνεννόηση του σκηνοθέτη με τον θεατή." Άλφρεντ Χίτσκοκ
Η αγχώδη ανασφάλεια και η μεγάλη προσδοκία είναι τα μήκη κύματος στα οποία επικοινωνεί ο σκηνοθέτης με το κοινό του. Το αίσθημα του σασπένς όμως πρέπει να είναι αρμονικό. Αυξανώμενη ένταση, κλιμάκωση φόβου, στο χείλος της θέσης μας και η κορυφαία στιγμή που όλοι περιμέναμε να μας σταματήσει την καρδιά. Και αυτό θα συνεχιστεί αρκετές φορές μέχρι η ταινία να μας αποζημιώσει.

Το 1963 με το The Birds, ο Χίτσκοκ εκμοντερνίζει την κινηματογραφική πραγματικότητα σπέρνοντας τα σπόρια της εκδίκησης και της μανίας της φύσης, δίνοντας έτσι το παράδειγμα σε ένα υπο-είδος με διάφορους χαρακτηρισμούς όπως horror-of-Armageddon και apocalyptic ή post-apocalyptic fiction. Αν και για πολλούς οι μεταφυσικές ιστορίες δεν είναι πάντα horror movies, σίγουρα παράγουν κάποια σημαντική ποσότητα φόβου.

4) Επιστημονική Φαντασία

Η επιστημονική φαντασία για να κατανοήσει τον κόσμο, ανέτρεξε αρκετά στην μυθολογία και με κάποιον τρόπο έφτασε στο διάστημα και την εισβολή των εξωγήινων. Τρίποδες μαχητικές μηχανές από το άγνωστο εισβάλουν στον πλανήτη μας και μας επιτίθονται με εξελιγμένα όπλα πέραν κάθε φαντασίας. Το ξεκίνημα της Χρυσής Εποχής της Επιστημονικής Φαντασίας ήρθε με τις hard SF ιστορίες που εγκωμιάζουν την πρόοδο και την ανάπτυξη της επιστήμης της τεχνολογίας. Το 80' συγγραφείς του cyberpunk σταμάτησαν να υποστηρίζουν την πρόοδο της παραδοσιακής επιστημονικής φαντασίας και δημιούργησαν νέα δεδομένα στη space opera. To Star Wars έγινε ποπ φαινόμενο και επικεντρώθηκε περισσότερο στους χαρακτήρες και στην πλοκή παρά στην επιστημονική ακρίβεια. Η περιέργεια για την εξωγήινη μορφή ζωής ενέμπνευσε μια ολόκληρη γενιά συγγραφέων σε όλο και πιο λεπτομερείς αναλύσεις και στην αλλαγή των επιστημονικών δεδομένων μέσω της βιοτεχνολογίας και της νανοτεχνολογίας. Το Alien και τα επιτυχημένα και πολυβραβευμένα σίκουέλ του είναι πλέον ένα πολιτιστικό, ιστορικό και αισθητικό επίτευγμα(πέρα απ'τις σατανικές σκηνές τρόμου).

5) Serial Killers - slasher
 

Ψυχωτικοί περιβόητοι μαζικοί δολοφόνοι έχουν γίνει πλέον κλασικό σινεμά, κερδίζοντας κριτικούς και κοινό είτε σε B-movies με low-budget γύρισμα είτε σε αληθινές υπερπαραγωγές με μακριά λίστα από επιτυχημένα σίκουελ και remake. Και εδώ θα δούμε να γίνεται ένα μικρο-κίνημα με "αληθινές ιστορίες" ή "βασισμένες σε αληθινά γεγονότα ιστορίες" που παίρνει την ονομασία metafictional horror. Αυτός ο τύπος ταινιών δεν ενδιαφέρεται τόσο για το πόσο αληθινά είναι τα γεγονότα αλλά το πόσο αληθινός μπορεί να είναι ο πόνος και η επιρροή του στα γεγονότα. Η εμπειρία και η αντίληψη των πραγμάτων έχει σημασία. Η φαντασία και η πραγματικότητα συγχέονται και δημιουργούν μια ευσυνήδητη ειρωνία στην κατασκευή αυτών των τρομαχτικών καταστάσεων. Τα σενάρια ψυχοπαθών δολοφόνων που παρακολοθούν το θύμα και του επιτίθονται με κάποιο αιχμηρό όπλο ονομάζονται slasher films. Τέτοια παραδείγματα αποτελούν ταινίες όπως οι εξής: A Nightmare on Elm Street, Friday the 13th, Halloween, Candyman, Child's Play και Scream.

5β) Παρωδία

Και εδώ κάπου δημιουργήθηκε μια καμπή λόγω του ότι ο κόσμος είχε συνηθήσει υπερβολικά στο gore και το splatter, τα αιμοχαρή είδη του θρίλερ, και με την αναπτυγμένη τεχνολογία των γραφικών και των σπέσιαλ εφέ που στράφηκε στις επανεκδόσεις κλασικών ταινιών τρόμου κάπως έχασε το ενδιαφέρον του στο είδος. Για να επανακτηθεί το ενδιαφέρον μας οι συγγραφείς ξεπέρασαν τους εαυτούς τους με την πρόταση ταινιών παρωδικού χαρακτήρα. Αυτοσαρκαζόμενες τρελές καταστάσεις που σόκαραν μεν αλλά σχεδόν κατέληγαν τραγικά αστείες. Αρκετά ευφυείς δε, κάνοντας αναφορές στις γνώσεις τους για το παρελθόν των cult ταινιών τρόμου. Αυτές είναι: Scream, I know what you did last summer και Urban Legend.

5γ) Κανίβαλοι


6) Γραφική βία

 Ένα άλλο "υπο-είδος" που πηγαίνει την ιστορία του τρόμου παραπέρα είναι το gore, που με την βαναυσότητα,την κτηνωδία και την πρωτόγονη βία του έχει θεωρηθεί μορφή του είδους καθώς έχει ξεκινήσει μια αηδιαστική δυναστεία από παράλογα βασανιστήρια. Ψυχολογική βία των θυμάτων, κάποιο θελκτικό κόνσεπτ εφυούς μεθοδολογίας στην κατασκευή παγίδων, και βίαιοι τυραννικοί θάνατοι. Έχει βαφτιστεί με διάφορες ονομασίες όπως: "horror porn", "torture porn", "slatter porn" ακόμα και "gore-nography". Χαρακτηριστικά παραδείγματα: The Collector, The Tortured, Saw και Hostel.

Η απρόσμενη αποδοχή του Saw στο box office δημιούργησε την ιδέα για το κλείσιμο του διάσημου αυτού franchise με την παραγωγή ενός τηλεριάλιτι με την ονομασία "Scream Queens" που θα έβγαζε μία ακόμα ωραία πρωταγωνίστρια με το ξεχωριστό ταλέντο του... ουρλιαχτού. Δέκα υποψήφιες ηθοποιοί θα διαγωνιζόντουσαν για το καλύτερο ουρλιαχτό, την πιο τρομοκρατημένη φάτσα και την πιο θαρραλέα απελπισμένη κίνηση. Η νικήτρια θα έπαιζε στην επόμενη ταινία και το ριάλιτι είχε δύο επιτυχημένες σεζόν, μία το 2008 (Saw VI) και μία το 2010 (Saw 3D).

7) Found Footage
 Μια καινούρια εποχή αναδείχτηκε με την εμφάνιση του Paranormal Activity το 2009 και την απίστευτη κερδοφορία των 85.000.000 δολαρίων έναντι των αρχικών 15.000 που είχαν ξοδευτεί για την κατασκευή του. Η αισθητική ριάλιτι φαίνεται να κερδίζει έδαφος όλο και περισσότερο στην εποχή μας και η ιδέα του ανυπαψίαστου ανθρώπου που δεν ξέρει τι τον περιμένει δείχνει να ελκύει την περιέργεια. Περιέργεια που διακόπτεται ανατριχιαστικά αναπάντεχα. Η αρετή του low-budget και του μη επαγγελματικού γυρίσματος επανέρχεται θυμίζοντάς μας την πανέξυπνη μινιμαλιστική ιδέα που είχε προτείνει το Blair Witch Project με την "κρυφή κάμερα", found footage αισθητική του.
 

7β) Φαντάσματα-Supernatural horror

8) Ζόμπι